De verkiezingscampagne belooft inhoudelijk een saaie te worden. De partijen zijn in bezuinigingsmodus en het debat zit dan ook boordevol negatieve argumenten: er wordt vooral veel gereageerd op elkaars slechte voorstellen. Echte visies ontbreken, en dat terwijl Nederland juist zit te wachten op die ene partij, die ene lijsttrekker die licht in de duisternis ontsteekt en een pad naar de toekomst verlicht.
Treurig maar onvermijdelijk: Ageeth Telleman, fractievoorzitter van D66 Amsterdam, is afgetreden. Dat maakte D66 op zaterdag 10 april bekend in een mail aan de leden. Telleman’s positie was onhoudbaar geworden na de chaotische taferelen rondom de coalitievorming in Amsterdam. Onervarenheid in het politieke bedrijf deden haar en D66 de das om. Maar het is niet alleen haar persoonlijk kwalijk te nemen: anderen speelden ook een prominente rol, zoals D66 Amsterdam-voorzitter Teun Gautier, die de strategie met Telleman uitstippelde en de misstappen en mislukkingen te vuur en te zwaard verdedigde, op onder andere Twitter.
De hamvraag is nu natuurlijk: is het aftreden van Telleman genoeg voor de PvdA om D66 weer in genade aan te nemen en met die partij en Groenlinks een college te vormen? VVD-leider Eric van der Burg zit nu te vast te zweten.
Dit blog trekt niet snel boude conclusies. Maar Ageeth Telleman, politiek leider van D66 in Amsterdam, heeft het eenvoudig te bont gemaakt en moet aftreden. Ze won zetels voor D66 in de stad – de partij ging van 2 naar 7, mede dankzij de populariteit van landelijk lijsttrekker Alexander Pechtold – maar verkwanselde de kans om mee te regeren met de PvdA. Nu, tijdens de ledenvergadering van D66 in Amsterdam, is ze teruggefloten en doet ze haar best om weer aan de onderhandelingstafel uitgenodigd te worden. Maar dat zal de PvdA nooit accepteren. Na al het gedoe wordt het tijd dat Telleman haar conclusies trekt.
Het is een favoriet spel onder de wat intellectuelere political junkies: speculeren over de vorming van een ‘Paars-Plus’-kabinet, een regering van PvdA, D66, VVD en Groenlinks. Maar waar Paars mogelijk was omdat de drie partijen in 1994 en 1998 bereid waren tot een simpele, non-ideologische uitruil van beleidsvoorstellen, resulterend in een enigszins technocratisch geheel, zijn er nu minstens twee partijen die zich meer teruggetrokken hebben op hun ideologische heuvel. Een Paars-Plus kabinet lijkt daardoor juist verder weg dan ooit.
Groenlinks heeft zin in de toekomst. Maar heeft de toekomst zin in Groenlinks? De partij denkt in ieder geval van wel, want het presenteerde een verkiezingsprogramma dat net zo goed simpelweg ‘Wij willen Paars-Plus!’ had kunnen heten. De partij biedt voor zowel de PvdA als D66 en de VVD aanknopingspunten en hengelt daarmee overduidelijk naar een regeerakkoord met die partijen.
D66 Amsterdam heeft iets uit te leggen. De partij stapte vrijdag 19 maart met veel misbaar uit de collegeonderhandelingen met PvdA en Groenlinks. Volgens D66-leider 9Ageeth Telleman negeerde PvdA-leider Lodewijk Asscher de wens van D66 om zich niet te laten benoemen tot waarnemend burgemeester van Amsterdam. Een wens die D66 niet uitsprak tegen de Commissaris van de Koninging, die de waarnemend burgemeester benoemt. Goed invoerden zeggen dat er op de achtergrond meer speelde dan alleen de vele petten die Asscher zich aanmat.
Het is nu erop of eronder van Jan Peter Balkenende en zijn CDA. De Partij van de Arbeid stoot nu al harder omhoog in de kiezersgunst dan verwacht. Dat brengt voor de PvdA heel eigen problemen met zich mee. Maar het is vooral het signaal voor kiezers op rechts om een strategische keuze te gaan maken. Voor hen zal Balkenende zich moeten bewijzen.
Voor de tweede keer zet de Partij van de Arbeid het slagveld op zijn kop nog vóór de strijd begonnen is. Liet de partij eerst het kabinet vallen, nu trekt de beschadigde generaal zich terug en laat zich vervangen door een heus stemmenkanon: Job Cohen. Wéér moeten de andere partijen hun strategie flink bijstellen, in het bijzonder het CDA. Die partij krijgt wat het wil: een verkiezingsstrijd die draait om leiderschap. Maar die strijd was Balkenende liever aangegaan met ieder ander dan Job Cohen.
“De nieuwe minister-president is daar. Gelopen race.” Dat SMS’te een kritische oude rot in de campagnescene exact twee minuten nadat Wouter Bos tijdens zijn persconferentie zei dat Job Cohen zijn kandidatuur voor het lijsttrekkerschap van de Partij van de Arbeid bekend zou gaan maken. De naam van de ervaren campagnevoerder doet er niet toe. Maar het geeft wel aan dat de PvdA met Job Cohen aan het hoofd een meer dan grote kans maakt om weer de grootste partij te worden. Cohen’s kandidatuur is wat Amerikaanse campagnevoerders een gamechanger noemen. Dat is meer dan een ‘gouden wissel’.
Erik van Bruggen, één van de oprichters van het campagnebureau ‘Booij, Klusman en Van Bruggen’ (a.k.a. BKB), noemde mij op twitter een ‘oerdegelijk ideologisch zwartwitdenker‘. Dit naar aanleiding van een discussie op twitter over politiek. Welnu, ja: ik ben een scherpslijper, maar vooral omdat ik een hekel heb aan de steeds veranderende ideologie van politieke partijen. Een korte verklaring.