Veel gehoorde misvatting dezer dagen in en rond PvdA-kringen: ‘Samsom is het probleem, hij heeft geen geloofwaardigheid en vertrouwen meer van de kiezer, dus als hij opstapt en Asscher het overneemt, dan komen kiezers weer terug’. Zo simpel is het niet. Ten eerste omdat vrijwel de gehele PvdA-top de overtuigingen van Samsom deelt en ten tweede omdat het kiezers niet om het poppetje gaat maar vooral om het beleid.
Van alle PvdA-criticasters die de afgelopen maanden hun chagrijn spuiden over de teloorgang van die partij was er dit weekeinde één die de vinger op de zere plek legde: Paul Kalma, ex-Kamerlid en voormalig directeur van het wetenschappelijk bureau van de PvdA. De pijnlijke waarheid: nogal wat centrumlinkse kiezers stemden in 2012 op Samsom & co in de verwachting dat ze een beveiligingsbedrijf inhuurden die het museum van de verzorgingsstaat zou bewaken tegen Mark Rutte & De 40 Rovers.
Maar tot hun stomme verbazing gaf de beveiligingsdienst niet alleen de sleutels aan Rutte, het bestormde samen met Rutte het museum. De zorg, de sociale zekerheid en (bescherming van) de sociale huursector, het zijn zogenaamde ‘red hot buttons’ voor centrumlinkse kiezers. En de PvdA drukte niet gewoon op die knoppen, nee: met mokerslagen werd er op los gehamerd.
Dáár zit de grote pijn voor centrumlinkse kiezers. Dáárom voelt men zich zo verraden. Jazeker, economie en banen, dat zijn zeker ook belangrijke zaken. Maar daarvoor had men het beveiligingsbedrijf niet ingehuurd. Economie en banen door ‘linksom de crisis uit te komen’, aldus Samsom, die verder geen beloftes deed. Dat vacuüm, dat gebrek aan beloftes werd vervolgens door de kiezers zelf ingevuld als: Samsom gaat dus in ieder geval niet bezuinigen op de zorg, de sociale zekerheid en de sociale huur.
Maar dat was precies wat Samsom ging doen. En niet alleen hij maar ook Lodewijk Asscher, en Jeroen Dijsselbloem, en Ronald Plasterk, en Liliane Ploumen, en Hans Spekman. Ze waren op de hoogte van de plannen en wisten precies waar ze aan begonnen. Wie vlak na de formatieperiode zijn oor te luisteren legde, kon het ’t versbenoemde Haagse kader horen zeggen: men wist dat er voor PvdA-kiezers veel impopulair beleid aan zat te komen, men bereidde zich voor op een flinke val in de peilingen.
PvdA’ers met een missie
Samsom is niet de enige die er trots op is dat dit kabinet met de PvdA erin doet “wat andere kabinetten hiervoor niet durfden te doen”, zoals hij zelf zo vaak zegt. De PvdA-ploeg mét Samsom en Spekman is op een missie: de verzorgingsstaat hervormen. En dat had de kiezer kunnen weten, want die beloftes lagen gewoon besloten in het verkiezingsprogramma en de doorrekeningen van het CPB.
Daarom maakt het niet uit welk poppetje de PvdA leidt. Het beleid blijft hetzelfde, het kabinet blijft zitten, de hervormingen worden doorgezet. Sterker, de kans dat Rutte-2 in het zadel blijft wordt met een Asscher als leider eerder groter dan kleiner.
Illustratief is wat Jeroen Dijsselbloem daarover zei tijdens een interview-bijeenkomst georganiseerd door campagnebureau BKB in 2013. In antwoord op een vraag over de vrij forse en impopulaire bezuinigingen van Rutte-2 zei Dijsselbloem dat hij en Asscher elkaar de vraag hadden gesteld of zij nóg meer hadden bezuinigd als het moest als alleen zij, de PvdA, het voor het zeggen hadden gehad. “‘Ja’, zeiden we”, zei Dijsselbloem ferm, “dat zouden we gedaan hebben”.
Dus áls de PvdA dit kabinet laat vallen, dan zal het zijn vanwege een ander zwaarwegend punt dan de sociaal-economische hervormingen. Want daar staat de partijtop gewoon volledig achter.
De VVD vreest dan ook niet instabiliteit vanuit de PvdA-partijtop, maar vanuit de PvdA-fractie. Een vertrek van Samsom levert een onmiddellijke en ongewisse leiderschapsstrijd in de Tweede Kamer-fractie op, met daarbij de onzekerheid dat de nieuwe fractievoorzitter de hele ploeg in toom zal kunnen houden zoals Samsom daar tot nu toe toch steeds weer in slaagt.
Communicatiestrateeg en schrijver van het boek ‘Megafoonpolitiek‘. Op Twitter te vinden als @kajleers. Politiek bewust, voormalig financieel-economisch journalist, muziekmaker, professionele kletskous, schrijver. Geeft ook social media-trainingen, denkt graag met je mee over communicatiestrategie. En ja, content is en blijft King.