|Binnen de Partij van de Arbeid (PvdA) vechten diverse emoties met iedere slechte peiling om voorrang. Boosheid, oprechte woede, vertwijfeling, zorgen, nervositeit, maar vooral: frustraties. Frustraties, omdat men oprecht gelooft in de goede werken die men doet. Nergens is deze frustratie beter voelbaar dan bij leden van de Tweede Kamerfractie. Diederik Samsom, bijvoorbeeld, haalt al twitterend uit naar critici die hem lastige vragen stellen. Zijn toon is vals, bozig, vermoeid, katterig. Zijn toon is die van een verdediger van een fort dat al weken lang belegerd wordt.
|Het gemoed dat veel PvdA’ers dezer dagen parten speelt heet ook wel ‘fortress mentality‘. De inwoners van een dorp zijn het aanpalende fort in gevlucht omdat zij zich daar verdedigd weten door de muren en de aanwezige troepen. Maar na weken belegering raken de voedselvoorraden op. Het leger buiten de muren blijft maar op de poort beuken, van slaap komt het nauwelijks voor de verdedigende troepen, en het ergste is dat iedereen in zijn achterhoofd wel weet dat het verhaal alleen maar een slechte afloop kan hebben. En dat is enorm frustrerend want iedereen zet zijn beste beentje voor – maar met welk doel? Zelfs als de verdedigers de vijand buiten de poort kunnen houden, raakt op een gegeven moment de voedselvoorraad op en gaat het alsnog mis.
Nu dan de PvdA’ers in het fort aan het Plein in Den Haag. De Tweede Kamerleden hebben oprecht het gevoel dat ze goed werk leveren. De 26.000 asielzoekers die onder het vorige kabinet nog het land uitgezet zouden worden mogen blijven (al werd dat nog vóór dit kabinet aantrad geregeld), de huren zijn historisch gezien nog nooit zo laag gebleven, er is geld vrijgemaakt voor de onderkant van het onderwijs, de PvdA was mede-verantwoordelijk voor de invoering van de deeltijd-WW, en zo verder.
En toch roetsjt de partij met iedere week verder omlaag in de peilingen. Op zondag 20 september peilde Maurice de Hond een dieptepunt: 15 zetels. Over de betrouwbaarheid van de peilingen van De Hond kun je zeker kritisch zijn, maar één ding is zeker: wat de PvdA ‘goede werken’ van hun regering noemt, wordt in ieder geval niet gewaardeerd door de kiezer. Dat is de trend.
Voor iedere pijl die de verdedigers vanaf de muren schieten, krijgt men er steeds vijf terug. Dat maakt moedeloos. Het duurt niet lang voordat de frustratie zich uit in boosheid en cynisme. Critici die vragen stellen, krijgen niet gewoon meer antwoord maar worden afgekat. “Wat we ook doen, we doen het toch nooit goed. Maar wij weten wel beter.”
Toch slaat de twijfel toe. Binnen het fort ontstaan facties. Moeten we een uitval doen?, oppert de ene factie. Een andere factie vestigt zijn hoop op een andere aanvoerder. Maar door omstandigheden kan een nieuwe aanvoerder nu niet gekozen worden, en een uitval, tja, met wat dan? Er zijn geen paarden meer, die zijn opgegeten. Veel wapens zijn er ook niet.
De laatste fase van ‘fortress mentality’ is dat men vlucht in het eigen gelijk, want dat is de enige zekerheid die men nog rest: binnen de muren van het fort weerklinkt een hardnekkige doch gelaten eensgezindheid. De creativiteit is doodgeslagen, iedereen zit in hetzelfde bootje, het fort onvluchten kan niet meer. Men klampt men zich vast aan het eigen gelijk en hoopt dat de volgende afgeschoten pijl het verschil kan maken.
De slachting, het moment dat de poort het begeeft, nadert met rasse schreden. De nervositeit neemt toe, want de slachting – in dit geval de verkiezingen – zal leiden tot het vertrek van veel mensen. Niet alleen Tweede Kamerleden, maar ook stafmensen. Communicatie, politieke en administratieve medewerkers, velen staren in de afgrond.
Gelukkig voor hen vindt er eerst nog een pre-slachting plaats, één die het politieke kapitaal voor een catharsis kan opleveren: de gemeenteraadverkiezingen van komend voorjaar, maart 2010. Vele lokale PvdA’ers zullen weggevaagd worden. Dat levert in ieder geval het politieke kapitaal om de naakte keizer omver te werpen en een nieuwe aanvoerder te kiezen. Misschien dat die manieren weet om een goede uitval te organiseren.
Maar misschien is het verstandiger als de PvdA’ers zich eerst zouden afvragen hoe het komt dat ze zich opeens in dat fort bevinden.
Communicatiestrateeg en schrijver van het boek ‘Megafoonpolitiek‘. Op Twitter te vinden als @kajleers. Politiek bewust, voormalig financieel-economisch journalist, muziekmaker, professionele kletskous, schrijver. Geeft ook social media-trainingen, denkt graag met je mee over communicatiestrategie. En ja, content is en blijft King.