Alleingang Verdonk desastreus voor Wilders en VVD

Geert Wilders keek een tikje bedroefd met een voor zijn doen warrige bermbezem op zijn kop in de NOS-camera en smeekte Rita Verdonk om zich toch vooral bij zijn partij aan te sluiten. Dit trieste kruipstukje herhaalde hij voor alle andere andere camera’s, microfoons en noteblocje. Maar het mocht niet baten, want hoe diep en ver hij ook op de knieën gaat: Rita Verdonk zal zich niet aansluiten bij zijn partij. En Wilders weet dat dat een groot probleem wordt voor hem, net zoals Verdonk’s alleingang ook voor de VVD desastreus zal uitpakken.

Het EenVandaag kijkerspanel is redelijk verwaarloosbaar – wie er precies lid van zijn is niet duidelijk, het claimt 9.000 leden te hebben – maar het programma1 had vandaag al, nog geen twee uur nadat Rita Verdonk de VVD uitgezet werd, een bevestigende indicatie van het voorland van de VVD en de PVV met een solitaire Verdonk in de Tweede Kamer.

Niet minder dan 53% van de mensen die in het EenVandaag-panel zeggen Wilders-kiezers te zijn, gaf aan dat het ogenblikkelijk zal overstappen naar de partij van Verdonk (als zij die opricht). Tegelijkertijd zegt 49% van de mensen die zich met de VVD identificeren over te zullen stappen naar Verdonk. Wat de enigszins ingevoerde Den Haag-watcher op zijn klompen aan voelde komen wordt met deze EenVandaag-peiling bevestigd: een alleingang van Verdonk betekent grote problemen voor zowel de VVD als de PVV.

Ik durf hier te stellen dat niet alleen de VVD en de PVV, maar ook de PvdA en (in mindere mate) het CDA last zullen krijgen van Verdonk, die in dit tijdsgewricht – waar angstig conservatisme en (dus) polarisatie de boventoon voert – een stemmenmagneet zal blijken te zijn, zij het kortstondig. Want:

• De PvdA lijkt stuurloos en steeds meer mensen laten zich door lui van de harde rechtse kern aanpraten dat die partij ‘gegijzeld is door allochtonen’. Dat is niet zo, maar de PvdA doet niets of vrij weinig om dat beeld te keren. PvdA’ers die Wilders maar een onbehouwen en onbeschofte zak vinden en daarom maar niet op hem stemden, zullen veel minder moeite hebben om over te stappen naar Verdonk.
• Het CDA komt langzaam maar zeker toch onder vuur te liggen in de media en dankzij opiniemakers, die de christendemocraten lafheid beginnen te verwijten op het integratie-dossier. Daar valt veel voor te zeggen; tot nu toe vond het CDA het duidelijk prima om alle klappen omtrent dit dossier te laten incasseren door aartsrivaal PvdA. Echter, van al die kiezers die de vorige keer strategisch op Balkenende stemden als een poging om een premierschap van Wouter Bos te dwarsbomen, zullen er veel zijn die Wilders te hardvochtig vonden, maar die net als PvdA-stemmers minder moeite hebben om op Verdonk te gaan stemmen.
• De VVD… Nu ja, de eerste paragrafen hierboven spraken al boekdelen, maar toch. Wilders was ook veel blauwe blazers een brug of drie te ver, maar Verdonk is een stuk salonfähiger dan Wilders en daarnaast een stuk betrouwbaarder dan het Blonde Beest. Verdonk is immers minister geweest en gebleven en heeft bovendien zelf meermaals haar afkeer over Wilders’ modus operandi uitgesproken – precies het straatje van de rechtse VVD’er, dus. Daarnaast is de kans levensgroot dat Verdonk op vrijwel alle andere dossiers dan het integratie-stuk een ‘u vraagt, wij draaien’-methodiek los zal laten. Verwacht dus maar voorstellen voor een ridicule verlaging van vrijwel alle belastingen, terwijl de uitgaven op vele vlakken gehandhaafd zullen blijven worden.
• De PVV. Dat moge duidelijk zijn: het probleem is Geert Wilders zélf. Wilders haalt met zijn gekrakeel, gescheld en nietszontziende stellingname veel kiezers binnen, maar die mensen stemmen vooral op hem uit protest, om hun stem te laten horen; niet om de man ooit echte macht te geven. Wat dat betreft gaat de vergelijking met Pim Fortuyn inderdaad op: vele mensen steunden ’s mans proteststem, maar naderhand bleken zelfs Thom de Graaf, Hans Dijkstal en Femke Halsema méér vertrouwen te krijgen dan Fortuyn zelf. Net als met Fortuyn zien veel mensen Geert Wilders als een megafoon die de zorgen van die mensen duidelijk maakt aan de gevestigde politieke partijen, maar veel van die kiezers moeten er niet aan denken dat hij zelf ooit aan de knoppen mag gaan zitten. Verdonk heeft dat vertrouwensprobleem veel minder, wat op zich natuurlijk opmerkelijk is omdat ze de afgelopen anderhalf jaar keer op keer haar woord brak.
• Zelfs de SP zou last kunnen gaan krijgen van een Lijst Verdonk in de Tweede Kamer. Jan Marijnissen & co hebben tot op heden nooit al te hard van leer getrokken tegen Wilders om potentiële kiezers niet voor het hoofd te stoten, en dat kan die partij nu lelijk gaan opbreken als aartsrivaal PvdA nu het licht ziet en offensief in het geweer komt tegen Verdonk en Wilders. Een stevige stellingname vanuit de PvdA tegen ‘Nieuw Rechts’ zou die partij weer aantrekkelijk kunnen maken voor ex-PvdA’ers die overstapten naar de SP tijdens de vorige verkiezingen.

Een laatste mogelijke ontwikkeling, die waarschijnlijk alleen op de lange termijn zou kunnen plaatsvinden, is dat sociaal-liberalen (D66), rechtse PvdA’ers en de VVD van Mark Rutte nu, met het verdwijnen van Verdonk uit de VVD-rotten, samen komen en één partij oprichten. Als de PvdA onder leiding van nieuwe partijvoorzitter Jan Pronk een ruk naar links maakt, dan leidt dat wellicht tot genoeg dakloze PvdA’ers die om zich heen zullen gaan kijken.

En zo zou een succesvolle Verdonk-partij zomaar een heleboel gevolgen kunnen hebben.

Kaj

Communicatiestrateeg en schrijver van het boek ‘Megafoonpolitiek‘. Op Twitter te vinden als @kajleers. Politiek bewust, voormalig financieel-economisch journalist, muziekmaker, professionele kletskous, schrijver. Geeft ook social media-trainingen, denkt graag met je mee over communicatiestrategie. En ja, content is en blijft King.